OGRÓD EUROPY

W południowo-wschodniej części Republiki Czeskiej, przy granicy z Austrią i Słowacją, rozciąga się historyczna kraina Moraw Południowych. Obszar ten jest szczególnie wyjątkowy i stanowi bardzo ważny dla świata zakątek krajobrazu i zabytków architektury. Tu również poznamy prawdziwy smak rozmaitego wina. Stolicą całych Moraw jest drugie co do wielkości miasto Czech- Brno.

Znaczną część terenu Moraw Południowych stanowią niziny i wzgórza porośnięte winnicami. Obszar ten charakteryzuje się znakomitymi warunkami klimatycznymi do uprawy winorośli. Dojrzewanie winogron przebiega tu wolniej niż w pozostałej części Europy, a to z kolei przekłada się na większą ich aromatyczność. W tej części Moraw znajduje się największy region winiarski, na który składają się cztery podregiony: Znojemski, Mikulovski, Velkopavlovicki i Slovàcki. W podregionach: Mikulovskim i Znojemski produkuje się głównie wina białe, w Velkopavlovickim wina czerwone, a w Slovàckim, ze względu na różnorodność warunków naturalnych, wina czerwone, różowe i białe. W sumie podregiony te stanowią 96% powierzchni zarejestrowanych winnic w Czechach.

Drugim czynnikiem atrakcyjności Południowych Moraw jest architektura na tle krajobrazu. Lednicko-Valticki areał jako największy, przekształcony koncepcyjnie przez Liechtensteinów krajobraz na świecie, nazywany jest Ogrodem Europy. Na ten szczególny okaz architektury składają się dwa najbardziej okazałe pałace: w Valticach oraz Lednicach, ruiny zamków oraz mnóstwo innych, równie atrakcyjnych budowli takich jak: schowane w lasach "Trzy Gracje" i "Rendez-vous" (Dianin chràm), czy Wieża Minaretu.

Ukształtowanie terenu dodatkowo wzbogaca piękno Południowych Moraw, a natura ma tu szczególne znaczenie. Wapienne zbocza góry Pàlavy, to idealne miejsce na spacery, a i widoki do pozazdroszczenia. Jednak nie tylko to, co ładne jest nad ziemią. Zespoły jaskiniowe jakie tam możemy spotkać, a w nich przeróżne formy naciekowe stalagmitów i stalaktytów, wprawiają w zdumienie. Cały Morawski Kras, gdzie dostępne są: jaskinie: Punkvy, Kateřinskà, Balcarka, Výpustek i Sloupsko-Šoąůvskie, a także doskonale znana przepaść Macocha, to arcydzieło natury.

Bogata historia, przepiękny krajobraz z fantastycznie wkomponowanymi zabytkami architektury, znakomite wino, a także kultura, to podstawowe cechy Południowych Moraw. To godne polecenia miejsce, które nie na darmo nosi miano Ogrodu Europy jest skarbem dziedzictwa kulturowego UNESCO. Cały obszar Lednicko-Valtickiego areału, o powierzchni około 200 km², wymaga poświęcenia i zarezerwowania sporej ilości czasu.

To był morderczy dzień. Najpierw Valtice, później Lednice, następnie Mikulov, a na końcu wzgórza Pálawy. W zamian za wysiłek, Morawy odwdzięczyły się swoim szczególnym, wyjątkowym urokiem.

Pierwszym punktem zwiedzania była budowla położona w lesie, 3 km od Valtic i 0,5 km od Brzecławia. "Randez-vous", bo tak się nazywa obiekt, to część Lednicko-Valtickiego areału. Tam spędzano wolny czas. Budynek poświęcony bogini łowów- Dianie.

Drugim punktem wycieczki było miasto Valtice (Feldsberg)- część Ogrodu Europy, położone w kraju południowomorawskim. W XII wieku biskupi miasta Passawy (Bawaria) oraz austriacka rodzina Seefeld, w miejscu dzisiejszego pałacu wybudowali zamek. W latach 1387- 1945 roku, Valtice (Feldsberg) należały do rodziny Liechtensteinów. Do roku 1920 oraz w latach 1938-1945 miasto było w posiadaniu Austrii. Od 1996 roku pałac w Valticach wraz z przyległym, zabytkowym parkiem znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Na przestrzeni dziejów, valticki zamek, a następnie pałac, w zależności od jego posiadania, kilkakrotnie zmieniał swój wygląd i pełnił różne funkcje. Punktem zwrotnym historii pałacu okazał się XIV wiek, kiedy to rodzina Liechtensteinów weszła w jego posiadanie. Pierwsze istotne zmiany miały miejsce w I połowie XVI wieku. Wówczas to część budynku pałacowego przedłużono w kierunku północno-zachodnim. Podczas wojny 30-letniej, w latach 1645-1646 budowla została zniszczona przez Szwedów, a w późniejszym czasie przebudowana na styl barokowy. Dodano dodatkowe skrzydła i budynki administracyjne. Zburzono stary zamek, a w jego miejscu powstała rozległa fasada ogrodowa.

Wchodząc na ten parkowo-pałacowy kompleks, z prawej strony widzimy kościół Farny z XVII wieku. Na wprost część centralna pałacu, dwa wysunięte, jego boczne skrzydła, a przed nimi schody. Za schodami zieleń, alejki i dwa posągi Herkulesa. Widać tu na każdym kroku starożytną mitologię i poświęcenie pałacu greckim bogom. Symetryczna całość wygląda imponująco. Wchodząc na dziedziniec centralnie umieszczonym wejściem, rzuca się w oczy dwuczęściowy zegar słoneczny, umieszczony po lewej i prawej stronie skrzydeł budynków dziedzińca. Naprzeciwko wejścia umieszczono wyjście do ogrodu. Za nim ogromna przestrzeń zieleni poprzecinana alejkami. Przechodząc na lewą stronę kompleksu, gdzie znajduje się nieodrestaurowana część pałacu, idąc wzdłuż murów, dotrzemy do Salonu Win Republiki Czeskiej. W jego piwnicach wszędzie czuć zapach starego, dojrzałego wina. Przechowuje się je głównie w dużych drewnianych beczkach, po czym wędruje do starannie zakorkowanych butelek. W bliskiej odległości od salonu stoi pomnik Neptuna.

Jadąc do Lednic, zwiedziliśmy jeszcze jedną, mniejszą budowlę- "Trzy Gracje". Jest to świątynia z półkolistą kolumnadą Valticko-Lednickiego areału z 1825 roku z posągami bogiń: Ateny, Artemidy i Afrodyty.

Przy granicy z Austrią, w południowo-morawskiej części Czech, nad rzeką Dyją, w miejscowości Lednice, znajduje się jeden z największych parków w Europie. Wspaniała roślinność, na którą składają się między innymi: okazałe drzewa, równo przystrzyżona trawa i żywopłoty tworzące dywany są otoczką przepięknego, neogotyckiego pałacu Liechtensteinów. Dawniej, w XIII wieku, w miejscu tym stała twierdza, w posiadanie której weszła później rodzina Liechtensteinów. Pierwsza przebudowa zamku miała miejsce w XVI wieku. Wówczas to budowla nabrała renesansowego wyglądu. Następne zmiany przypadły na koniec wieku XVII i renesansową budowlę zastąpił barokowy dwór z dużym ogrodem. W latach 1815-1858 zamek ponownie przebudowywano. Najpierw usunięto dwa skrzydła barokowe, a po przeniesieniu organizacji letnich festiwali z Wiednia do Lednic, stał on się rezydencją w stylu angielskiego gotyku, którego formę zachował do dziś. Widok tej wspaniałej budowli przypomina literę "E" o nieregularnych kształtach. Środkową część stanowi typowy, gotycki ze strzelistymi wieżami, kościół pw. św. Jakuba. Po bokach świątyni mamy dwa skrzydła, a wejście do środka jest od strony prawej. Wewnątrz możemy podziwiać między innymi: sale i apartamenty książąt i dzieła sztuki rzeźbiarskiej. Zadziwiające są drewniane schody wykonane z jednego pnia dębu. Z zamku widoczny jest również, oddalony o około 2 km Minaret, pełniący dzisiaj funkcję wieży widokowej. Przechodząc na prawą stronę zamku ujrzymy palmiarnię o żeliwnej konstrukcji, pełną egzotycznych drzew i różnobarwnych kwiatów. Jej wymiary to: 92 m długości, 13 m szerokości i 10 m wysokości. Całość otacza 200 hektarowy ogród, w skład którego wchodzą: sztuczne stawy, las i ruiny. Wstęp płatny.

Po lewej stronie lednickiego zamku stoi jeszcze jeden budynek. Niski, złożony z trzech części, pełnił dawniej funkcję stajni. Obecnie ta część kompleksu zamkowo-parkowego przechodzi renowację. Tam znaleźć ma się centrum informacji, zarządzania i edukacji, sala wielofunkcyjna i ekspozycyjna.

Zamek w Lednicach, jako część areału lednicko-valtickiego, wraz ze swoim ogrodem, od 1966 roku widnieje na liście UNESCO. Krajobraz jak z bajki, który warto zobaczyć, jest unikatem na skalę światową.

W końcu dotarliśmy do Mikulowa (Nikolsburg). Jest to południowo-morawskie miasteczko, położone na granicy obszaru Chronionego Krajobrazu Pálava, niezwykle bogate w historię. Dominujący nad miastem zamek na wzgórzu, z którego możemy podziwiać cały Mikulov i okoliczne wzgórza jest prawdziwą perłą krajobrazu i zabytkowej architektury. Zaczęliśmy od zamku. Początkowo romańska budowla, wybudowana w XI wieku, została w 1290 roku przebudowana przez Liechtensteinów na styl gotycki. W XVI wieku kolejne zmiany nadały mu barokowego wyglądu. Budowla spłonęła w roku 1719, a po odbudowie należała do rodziny Dietrichsteinów. Na początku XIX wieku, zamek był miejscem rozmów do podpisania traktatu pokojowego po bitwie pod Austerlitz. To jedna z najważniejszych bitew wojen napoleońskich. Kolejny pożar miał miejsce w roku 1945. Dzięki opiece Stowarzyszenia Odbudowy Mikulov, zamek służy do dziś jako muzeum.

Weszliśmy schodami na przedzamcze, po czym dalej pod górę, alejką, mijając bramę i basztę starego zamku, zatrzymaliśmy się przed wieżą. Po wejściu do środka, kręte schody prowadziły na sam szczyt, skąd widok obejmował zasięgiem cały Mikulov i okoliczne wzgórza. Z jednej strony Święty Pagórek (Svatý Kopeček), na którym stoi barokowa kaplica z 1679 roku. Na lewo od niej widać ruiny dobrze zachowanego Koziego zamku (Kozí Hrádek), prawdopodobnie z XVI wieku. Wrażenie robi również wieża XVI-wiecznego kościoła pw. św. Wacława. Po zejściu na dół weszliśmy na dziedziniec zamkowy, a na nim rzucające się zdobienia okien i drzwi wzbudzające podziw. W drodze powrotnej, przechodząc przez kilka bram, alejką brukową wyszliśmy poza tereny zamkowe i udaliśmy się do centrum Mikulova. Najpierw pod historyczny kościół pw. św. Anny z 1784 r. Nietypowy, co widać na zdjęciach, został zaprojektowany przez najwybitniejszego austriackiego projektanta baroku- J. B. Fischera von Erlach i wybudowany jako miejsce spoczynku rodu Dietrchsteinów (45 zachowanych trumien). Spod kościoła przeszliśmy na rynek, a tam znajdują się: wspaniała sgraffitowa kamienica "Pod Rycerzami" oraz barokowa, XVIII-wieczna Kolumna Świętej Trójcy. Zamek w Mikulovie, a przede wszystkim to, co widać z niego, wprowadza w zachwyt i przywołuje myśl, że gdzieś tutaj chciałoby się zamieszkać, z dala od prostokątnych blokowisk przesiąkniętych szarością.

Ostatnim punktem wycieczki były wzgórza Pálawy. Jest tam takie miejsce, gdzie czas dawno temu zatrzymał się w miejscu. Na zboczach wzgórza, w skalistym wąwozie mieszkają ludzie, którzy znaleźli oryginalny sposób na życie. Kilka koni, 3 bażanty, koza, królik i pies, to ich gospodarstwo. Cały wąwóz otoczony jest skalistym zboczem, a na jego szczyty można podejść z dwóch stron, bez najmniejszych problemów. Najlepiej jak najbliżej zachodu słońca, gdy jest bardzo dobra przejrzystość powietrza. Z jednej strony mamy widok na wzgórza okolic Mikulova, a z drugiej na wzgórze Dévin (554 m n. p. m.) oraz ruiny gotyckiego zamku Dévičky. Na szczycie Dévin stoi maszt nadajnika radiowego, natomiast ruiny zamku są bardziej oddalone i widać je z prawej strony wzgórza Dévin. Zamek Dévičky to gotycka, XIII-wieczna budowla o zaokrąglonych ścianach, o wymiarach 65 x 20 m. Niestety czas jakim dysponowaliśmy nie pozwolił na bliższe podejście, ale na szczęście miałem przy sobie teleobiektyw. Poza tym wszystkim, ze szczytów wąwozu możemy podziwiać piękny krajobraz bujnej roślinności i falistych pól z winnicami. Cały teren Wzgórz Pawłowskich (Pavlovské virchy) to Obszar Chronionego Krajobrazu Pálava (Chránéná krajinná oblast Pálava). Dodatkowo, w dole od strony południowej płynie niewidoczna ze szczytów wąwozu rzeka Dyje z jeziorami zaporowymi Nové Mlýny. Biorąc pod uwagę pobliski Mikulov i całe jego otoczenie przyrody wraz z ruinami zamków, śmiało stwierdzam, że jest to obszar, którego nie można pominąć podczas pobytu na Morawach.

WARTO ZOBACZYĆ