2024-10-19. Dookoła jeziora Dzierzgoń
2024-08-24. Wzdłuż Kanału Elbląskiego
2024-06-29. Śladami osadnictwa olęderskiego, cz. II
2024-06-15. Śladami osadnictwa olęderskiego
2023-10-19. Pałace Pojezierza Łasińskiego
Dzierzgoń, to naturalne jezioro z czterema wyspami, zlokalizowane w województwie pomorskim, na obszarze Pojezierza Dzierzgońsko-Morąskiego, o powierzchni ponad 780 ha, głębokości maksymalnej 15 m i wysokości tafli wody 81,5 m n. p. m. Z jeziora Dzierzgoń wypływa kanał Młynówki Malborskiej, będący dopływem Nogatu, a przez akwen jeziora przepływa rzeka Liwa. Miejscowościami nabrzeżnymi są tu: Jakubowo, Rodowo Małe, Górowychy i Górowychy Małe.
Wiatr, słońce, woda i jesienne kolory towarzyszyły sobotniej, niezbyt długiej wycieczce rowerowej, zaprojektowanej w formie pętli, gdzie punktem startowym oraz końcowym, było miasto Prabuty. W dwójkę objechaliśmy jezioro Dzierzgoń, a cała trasa przebiegała przez jeden mezoregion Pojezierza Dzierzgońsko-Morąskiego. Charakterystycznymi elementami były dziś wiadukty nad częściowo nieistniejącą linią kolejową Szlachta – Myślice, na odcinku Obrzynowo – Cieszymowo.
Zamysł był taki, aby ze stacji w Prabutach ruszyć od razu na szlak, a w zależności od pozostałego czasu, zwiedzanie miasta pozostawić na sam koniec.
Zaczynamy od stacji PKP, zbudowanej w 1876 r. w Riesenburg (Prabutach) oraz Zuckerfabrik Riesenburg, czyli dawnej cukrowni wybudowanej w 1883 r. i działającej do końca II wojny światowej.
Tuż za miastem pojawiają się rozległe pola i lasy.
Polnymi ścieżkami oraz fragmentem drogi utwardzonej dojeżdżamy do Obrzynowa i zatrzymujemy się przy XV-wiecznym budynkiem kościoła, który wielokrotnie był remontowany i przebudowywany.
Przy głównym skrzyżowaniu we wsi, istniała mleczarnia. Obecny, podniszczony budynek pochodzi z początku XX w.
Droga z Obrzynowa zmierza powoli w kierunku jeziora Dzierzgoń.
Od tego momentu zaczynają pojawiać się pierwsze wiadukty, zbudowane nad linią kolejową Szlachta – Myślice.
Słońce nadaje właściwych kolorów złotej jesieni.
Drogi na trasie bywają różne. Tych brukowanych nie ma zbyt wiele, a niemal wszystkie posiadają przyjazne dla rowerów pobocza.
W Jakubowie, po chwili zastanowienia, zupełnie inną drogą wracamy w kierunku Obrzynowa. Niestety, wcześniej umknął nam cmentarz ewangelicki z początku XX w., zlokalizowany na polu, bez drogi dojazdowej. Pozostawiając rowery przy drodze, dochodzimy do gęstwiny drzew, której wnętrze zostało zdominowane przez bluszcz.
Ponownie wracamy do Jakubowa, ale jeszcze inną drogą. Tym razem jest to dawne torowisko linii Szlachta – Myślice, na którym przejeżdżamy pod wieloma wiaduktami.
Dalsza część trasy do Cieszymowa, biegnie dalej dawnym torowiskiem.
W Cieszymowie znajduje się zespół pałacowo-parkowy, w którego skład wchodzą: XVIII-wieczny pałac, przebudowany w XIX i XX w. park oraz dawny, ryglowy spichlerz zbudowany na rzucie ośmioboku, z chorągiewką, na której widnieje data 1797 r.
Na wylocie z Cieszymowa zlokalizowany jest cmentarz ewangelicki, na którym dominują nagrobki w formie obramień.
Z Cieszymowa podążamy w kierunku wsi Stążki. Tam zatrzymujemy się nad Jeziorem Balewskim.
Plan na kolejny, dłuższy przystanek mamy przy pałacu w Stążkach. Budowla widoczna z drogi jest elementem dominującym we wsi.
Po drodze mijamy dawną, pruską szkołę, o którą zatroszczyła się dwójka osób, doprowadzając obiekt do piękności.
Przecinamy Młynówkę Malborską i zatrzymujemy się przy XVII-wiecznym pałacu z wieżą.
Wjeżdżamy na zachodnią stronę brzegu jeziora Dzierzgoń i zmierzamy w kierunku Rodowa. Tam zatrzymujemy się przy wybudowanym w 1754 r. kościele z czworoboczną wieżą, dobudowaną w roku 1859.
Kolejny fragment do Rodowa Małego to mocno jesienna, kolorowa droga.
Z Rodowa Małego, w kierunku miejscowości Górowychy, prowadzi początkowo ścieżka śródpolna, a następnie utwardzona, nasycona barwami jesieni droga.
Za Górowychami pozostaje ostatni odcinek do Prabut.
Kawałek dalej rzeka Liwa łączy się z jeziorem Dzierzgoń.
Wjazd do Prabut prowadzi przy torach i udekorowany jest żółcią.
Na ostatnią część wycieczki, dotyczącą Prabut, pozostaje około 45 minut, co pozwala na przejrzenie kilku zabytków. Droga prowadzi pod dwoma wiaduktami: linii kolejowej nr 218, Prabuty – Kwidzyn, będącej pozostałością szlaku Szlachta – Myślice oraz linii kolejowej nr 9, Warszawa Wschodnia – Gdańsk Główny.
Za wiaduktami zlokalizowany jest park z 1908 r. Znajduje się tam odrestaurowana ruina ośmiobocznego mauzoleum z 1925 r., poświęcona poległym w czasie I wojny światowej.
Po drugiej stronie drogi zlokalizowany jest cmentarz z neogotycką kaplicą, natomiast w centrum miasta znajduje się główny zabytek- XIV-wieczna konkatedra pw. św. Wojciecha. Wyróżnia się potężną, czworoboczną wieżą oraz licznymi zdobieniami. Kościół po 1525 r. został przejęty przez protestantów. Został przebudowany w XIX w., zniszczony w czasie działań wojennych w 1945 r. i odbudowany w latach 1981-1983.
W pobliżu katedry znajduje się kaplica wzniesiona w XIV w. Od II poł. XVI w. odbywały się tu nabożeństwa dla ludności polskiej, stąd przyjęła się nazwa kościoła polskiego. Spalona w 1772 r. kaplica, została odbudowana rok później. Obecna bryła zachowuje pierwotny wygląd, natomiast przekształconych zostało część detali, między innymi powiększono okna. Do strony zachodniej, zdobionej sterczynowym szczytem z arkadowymi oknami i wnękami, przylega smukła, wieloboczna wieża, natomiast od wschodu kaplicę zdobi szczyt ażurowy, z kolistymi otworami, blendami i oknami.
Kilkaset metrów na wschód od kaplicy i katedry wznosi się neogotycki kościół ze smukłą wieżą, zbudowany dla parafii katolickiej.
Ze względu na ceglaną architekturę, Prabuty wymagają głębszej uwagi, na większej przestrzeni czasu.
Profil trasy „Dookoła jeziora Dzierzgoń”.