BRATYSŁAWA

Po wjeździe do stolicy Słowacji, zrobiliśmy krótki objazd po mieście, a następnie zawitaliśmy na wzgórzu zamkowym, gdzie stoi renesansowo-barokowy zamek. Z samego wzgórza mieliśmy okazję podziwiać panoramę Bratysławy.

Pierwsze wzmianki o bratysławskim wzgórzu pojawiły się już w starożytności. Początkowo był to akropol, na którym powstawały rzymskie i słowiańskie budowle. Około XII wieku wzniesiono tu pałac kamienny, który później pełnił funkcję twierdzy obronnej. W wyniku jego przebudowy w XV wieku, nabrał gotyckiego wyglądu. Kolejne zmiany wyglądu zamku, od XVI do XVII wieku przybierały style: renesansowy i barokowy.

Za sprawą Marii Teresy Habsburg, w XVIII wieku, we wschodniej części powstała rokokowa konstrukcja nazwana Teresianum. W niej składowane były cenne kolekcje artystyczne, które obecnie znajdują miejsce w wiedeńskiej galerii Albertina. Na początku XIX wieku, na skutek pożaru wznieconego przez wojska napoleońskie, cały kompleks popadł w ruinę, która nietknięta była przez bardzo długi okres czasu. Dopiero w roku 1968 zrekonstruowano tę piękną budowlę w stylu renesansowo-barokowym.

Obecnie zamek stoi na planie regularnego czworokąta. Wyraźną jego sylwetkę widać z daleka, gdyż szczyt wzgórza zamkowego znajduje się na wysokości 85 m nad poziomem Dunaju. Przed wejściem głównym stoi statuetka króla Wielkich Moraw Svátopluka, który panował w II połowie IX wieku. Wewnątrz budynku znajduje się dziedziniec, a na rogach 4 wieżyczki. Największa z nich, XIII-wieczna Wieża Crown usytuowana jest w południowo-wschodnim rogu. W zamku znajduje się Słowackie Muzeum Narodowe (Slovenské Národné Múzeum) z kolekcją najcenniejszych znalezisk archeologicznych oraz eksponaty Muzeum Historycznego (Historické múzeum). Do najcenniejszych należą: Wenus z Moraw, fragment czaszki neandertalczyka i klejnoty koronacyjne. Wenus, to mała figurka kobiety wykonana z kości mamuta, z okresu górnego paleolitu, czyli kilkanaście/kilkadziesiąt tys. lat temu. W północnej części budowli mieści się sala muzyczna, w której odbywają się koncerty.

Do ściany zachodniej zamku przylega zrekonstruowany po pożarze budynek z 1762 roku, a w nim mamy między innymi: kancelarię Krajowej Rady Republiki Słowackiej, restaurację i toalety. W najlepiej zachowanej, południowo-wschodniej części kompleksu pałacowo-zamkowego mamy oryginalną, XV-wieczną Bramę Zygmunta, w części południowo-zachodniej- XVIII-wieczną Bramę Wiedeńską i XVII-wieczną Bramę Leopolda z basztami, a w północno-wschodniej- XVI-wieczną Bramę Mikołaja. Do niej przylega XVII-wieczny budynek, który dawniej był bastionem z gotycką bramą wjazdową (obecnie Rada Narodowa Słowacji). W pobliżu mieści się także restauracja. Cała północna część kompleksu otoczona jest długim, barokowym budynkiem z XVIII wieku, w którym przesiaduje administracja Słowackiego Muzeum Narodowego. Na wschód od zamku znajduje się park, a w nim fundamenty wielkomorawskiej bazyliki.

Zamek Bratysławski jest dumą stolicy Słowacji. Dodatkowo jego atutem jest położenie na wysokim wzgórzu, co sprawia, że rzuca się on w oczy z daleka, nadaje mu masywności i wzbogaca o jeszcze jedną atrakcję. A mianowicie ze szczytu wzgórza, z tarasów rozlega się piękna panorama na Dunaj i Bratysławę.

Wracając ze wzgórza zamkowego zatrzymaliśmy się przy dunajskim nabrzeżu, między dwoma mostami: starym i nowym. Na Starym Moście (Starý Most) im. cesarza Franciszka Józefa I, wybudowanym w latach 1889-1890, który ze względów bezpieczeństwa został zamknięty, wisiał ogromny transparent z napisem: "Toto je nás most. Nie vás tunel". Ta 460 metrowa, żelazna konstrukcja umieszczona na kamiennych filarach, od kilkudziesięciu lat czeka na renowację. Tym uniwersalnym mostem można było dawniej przejść pieszo, przejechać samochodem i dodatkowo koleją. Nowy Most (Nový Most) budowany był w latach 1967-1972, a jego charakterystyczną częścią jest wieża zwieńczona tzw. "latającym spodkiem", w którym mieści się restauracja na ponad 400 osób.

Naszym celem były jednak zabytki Bratysławy, więc udaliśmy się w kierunku Starego Miasta. Skręcając w prawo od nabrzeża Dunaju dotarliśmy do pierwszych zabytków architektury. Najpierw budynek Filharmonii (Slovenská filharmónia) założonej w 1949 r, a następnie neorenesansowy Słowacki Teatr Narodowy (Slovenské Národné Divadlo). Ta jedna z najważniejszych instytucji kulturalnych Bratysławy, składająca się z opery, baletu i teatru, stoi na końcu długiego placu poety Hviezdoslava, którym udaliśmy się w dalszą część spaceru. Wśród pięknych kamienic i zieleni rosną tam Platany- drzewa o niespotykanej żywotności rzędu 2,5 tys. lat. Przechodząc na koniec placu, dotarliśmy do Morowego Słupa z 1713 r., poświęconego na znak końca epidemii cholery, która pochłonęła 3860 ofiar. Na wprost widać wzgórze zamkowe, a my skręciliśmy w prawo. Tam wyłoniła się potężna bryła gotyckiej katedry św. Marcina. Ten najważniejszy i największy kościół w Bratysławie, zbudowany w XIV wieku, ozdabia 85 metrowa wieża zakończona hełmem, ze złoconą kopią Korony św. Stefana (znak koronacyjny królów Węgier od XI wieku do 1916 roku) o masie 300 kg. Przy katedrze pw. św. Marcina stoi kamienica, a na niej widnieją malowidła na znak protestu młodzieży, która nie mogła patrzeć na niszczejące zabytki.

Skręciliśmy w ulicę Venturską, a następnie odbiliśmy na chwilę w kierunku najstarszej części miasta, jaką jest ulica Kapitulska. Na niej znajduje się wspomniany wcześniej kościół pw. św. Marcina. My zatrzymaliśmy się przy ul. Farskiej, gdzie stoi dawny gotycki kościół i klasztor Klarysek. Ta niezwykła budowla o przepięknej strzelistej wieży, wybudowana jako jednonawowa konstrukcja, przetrwała do dziś. Choć wewnątrz znajduje się ołtarz główny, ołtarze boczne i ambona, to obecnie kościołem nie jest. Należy do państwa i ze względu na ponoć niesamowitą akustykę, odbywają się tam koncerty muzyki poważnej.

Wróciliśmy na ul. Venturską i udaliśmy się w kierunku Bramy Michalskiej. To jedyna zachowana brama miejska w Bratysławie, wybudowana około 1300 roku. Jej nazwa pochodzi od nazwy kościoła pw. św. Michała, który stał niegdyś w pobliżu. Dawniej za bramą znajdował się most zwodzony i fosa. W XVI wieku dobudowano ośmioboczną wieżę, a za czasów panowania Marii Teresy Habsburg, budowla otrzymała barokowe zakończenie w postaci hełmu. Wieża posiada 4 tarcze zegarowe, a na samym jej szczycie widnieje rzeźba Michała Archanioła. Obecnie mieści się tam muzeum średniowiecznych fortyfikacji.

Ostatnim etapem spaceru po Bratysławie były: główny plac miasta- Hlavné námestie oraz przepiękny, secesyjny, niebiesko-biały kościół pw. św. Elżbiety.

Rynek, czyli główny plac Bratysławy znajduje się w centrum na Starym Mieście. Otoczony zabytkowymi budowlami z okresu XIV-XX wieku jest chętnie odwiedzanym miejscem przez turystów. Nazwa placu wielokrotnie zmieniała swoją nazwę: Forum, Markt, Ring, Forum civitatis, Franz Joseph-Platz, Hauptplatz, Masarykovo namestie, Hitlerovo namestie.

Obecna, neutralna nazwa placu istnieje od 1989 roku, a najważniejszą budowlą na nim jest Stary Ratusz (Stará radnica) z XIV wieku. Na przestrzeni czasu wielokrotnie zmieniano jego style architektury, od renesansowego po neogotycki. Jak to bywa w Bratysławie, dół gotycki, góra barokowa i tak to dziś wygląda. Dodatkowo, po wejściu na dziedziniec widoczny jest także klasycyzm. Obecny wygląd, to wynik połączenia w XV wieku Domu Wójta Jakuba, Domu Hansa Pawera i wieży, jako elementu najstarszego, który wcale na taki nie wygląda. W jednym z murów znajduje się kula armatnia z czasów wojen napoleońskich, która została na stałe tam wmurowana. Niestety przegapiłem ten element z braku wcześniejszej na ten temat wiedzy. Na środku placu stoi XVI-wieczna fontanna Rolanda (Rolandova fontána), upamiętniająca legendarnego rycerza. Tam również znajdują się pałace z różnych stylów architektury, np. Roland, Paluďaiov, Aponiho, MiestodržiteľskÝ, Kutscherfeldov oraz kościół pw. św. Zbawiciela. Po wejściu na dziedziniec widać charakterystyczne cechy klasycyzmu. Tarasy z kolumnami połączone są arkadowymi łukami.

Przeszliśmy dalej, na kolejny plac, pod Pałac Prymasowski. To czteroskrzydłowa budowla z trójkątnym zwieńczeniem, na szczycie którego umieszczono herb arcybiskupa przykryty kardynalskim kapeluszem. W pałacu znajduje się Galeria Miasta Bratysławy z XVIII i XIX-wiecznymi eksponatami oraz siedziba starosty miasta.

Po godzinnym odpoczynku w Piwnej Restauracji (Pivovárska Reątauraciá) przyszedł czas na secesyjny kościół pw. św. Elżbiety (kostol svätej Alžbety), zwany "Niebieskim kościółkiem" (Modrý kostolík). Budowa świątyni przypada na lata 1909-1913. Trafiliśmy na ślub, co nie przeszkadzało w zajrzeniu do wnętrza kościoła. Ta jednonawowa konstrukcja o nietypowym kształcie i eliptycznej wieży, charakteryzuje się dominującym, niebieskim kolorem ścian zewnętrznych i wewnętrznych. Wejście główne otoczone jest filarami. Ołtarz główny to między innymi obraz ukazujący patronkę kościoła, natomiast ściany zdobione są ceramiką (majolika).

Bratysława nie jest aż tak wielkim miastem biorąc pod uwagę, że to stolica Słowacji. 430 tys. osób tam zamieszkałych, to w przybliżeniu tyle co sam Gdańsk. Jednak spokój jaki tam panuje, bez nadmiernego gwaru, wspaniałe położenie i bogata historia miasta wraz ze świetnie zachowanymi zabytkami, pozwala na godne polecenie tego miejsca. Gdybym miał do wyboru zobaczyć jeszcze raz miasta: Wiedeń czy Bratysławę, wybrałbym to drugie.

WARTO ZOBACZYĆ