WYCIECZKA AUTOKAROWA PO OBERLANDZIE

W dniu 10.05.2014 r. została zorganizowana, przez PTTK Elbląg, autokarowa wycieczka po mieście Pasłęk i okolicach. Na trasie znalazły się takie miejscowości jak: Weklice, Marianka, Pasłęk, Stegny i Dawidy.

Rozpoczęliśmy od miejscowości Weklice, w której znajduje się betonowy stopień do redukcji spadku wody, usytuowany na rzece Kowalewce, nazywanej również Wilkowską. Do stopnia tego jednak nie dotarliśmy.

Drugą, zwiedzaną przez nas miejscowością była Marianka (Marienfelde). Jest to wieś położona w powiecie elbląskim, gminie Pasłęk, założona w I poł. XIV wieku. Głównym jej zabytkiem jest gotycka bryła kościoła pw. św. Piotra i Pawła. Oprócz zewnętrznych oględzin średniowiecznych murów kościoła w Mariance, zajrzeliśmy również do jego wnętrza. Budowę kościoła w Mariance rozpoczęto około 1334 roku, kiedy to proboszczem parafii był Hildebrand. Najpierw wzniesiono prezbiterium z zakrystią, następnie nawę, wieżę i kruchtę północną. W następnej kolejności dobudowano kruchtę południową. Na początku XVI wieku prezbiterium przykryto sklepieniem kryształowym. Od reformacji do 1945 roku kościół należał do ewangelików. W 1892 roku oraz w latach 2008-2012, w nawie i prezbiterium odkryto XV-wieczne malowidła przedstawiające między innymi: sceny Zwiastowania i dwunastu apostołów oraz ornamenty roślinne. Kościół w Mariance wraz z przyległym terenem, w XIX wieku ogrodzono ceglanym murem.

Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Mariance jest konstrukcją murowaną, zbudowaną na planie prostokąta, orientowaną, jednonawową, z wydzielonym, trójbocznym prezbiterium i czworoboczną wieżą od zachodu, nakrytą czterospadowym hełmem. Prezbiterium przykrywa sklepienie kryształowe, zakrystię sklepienie krzyżowe, a nawę drewniany strop. Pochodzący z warsztatu Johannesa Pfeffera, XVII-wieczny ołtarz zawiera obraz Zmartwychwstania. Po lewej stronie ołtarza znajduje się tabernakulum z drewnianymi drzwiczkami, na których od wewnątrz namalowana jest postać Chrystusa. Pośrodku nawy, przed prezbiterium leży XVIII-wieczna, marmurowa płyta nagrobna Laurentius Matzke. Ołtarze boczne, ambona i baptysterium pochodzą z XVII wieku. Ambonę zdobią rzeźby Chrystusa, Mojżesza, Piotra i Pawła oraz czterech ewangelistów. Z XVIII wieku pochodzi prospekt organowy.

Po zwiedzaniu kościoła w Mariance udaliśmy się do zabytkowego Pasłęka. Zwiedziliśmy tam gotycki kościół, odbudowany zamek krzyżacki, cmentarz żydowski i przespacerowaliśmy się ulicami miasta, zwracając uwagę na kamienice i średniowieczne pozostałości.

Miasto położone jest przy granicy dwóch makroregionów: Równiny Warmińskiej i Pojezierza Iławskiego, w powiecie elbląskim, nad rzeką Wąską.

Prawa miejskie Pasłęk (wówczas Hollandt) uzyskał w 1297 roku, choć wzmiankowany był już wcześniej, jako Pazluch. We wczesnym średniowieczu były to tereny pruskich plemion Pogezanów (Paugudian), sąsiadujących z Warmią, Barcją i Galindią. Po podbiciu Pogezanii przez zakon krzyżacki w 1239 roku, rozpoczął się wielki okres kolonizacyjny na tych terenach. Późniejsze nazwy historycznej Pogezanii nazywane były, od imienia księcia pruskiego Hoggo- Hoggerlandią, która częściowo pokrywa się z Prusami Górnymi, tzw. Oberlandem.

W 1320 roku, w Pasłęku zbudowano zamek, który wielokrotnie był niszczony i odbudowywany. Po odbudowie w latach 60. XX wieku, wraz z zachowanymi elementami w skrzydle północnym, zamek tylko w niewielkim stopniu przypomina dawną, krzyżacką warownię. Obecnie pełni on funkcje administracyjne i kulturalne. Posiada trzy skrzydła (w tym dwa boczne otynkowane) połączone basztami. Zamek, jak i całe Stare Miasto otaczają mury zamkowe. Przed zamkiem stoi kamień upamiętniający 100-letnią rocznicę powstania powiatu, z datą 1818-1918.

Po przybyciu do Pasłęka udaliśmy się na krótki spacer po Starym Mieście. Ulicą Krasickiego przeszliśmy pod zbudowaną w XIV wieku i zachowaną do dziś Bramę Kamienną. Następnie, przechodząc obok kościoła pw. św. Bartłomieja, zatrzymaliśmy się przed podcieniowym ratuszem miejskim. Obiekt wzniesiono w XIV wieku, a następnie kilkukrotnie przebudowywano. Zniszczony w czasie II wojny światowej ratusz, odbudowano w latach 1959-1961. Od ratusza przeszliśmy pod zamek i Bramę Młyńską. Brama, po przebudowie w XIX wieku i częściowym zniszczeniu w czasie II wojny światowej, została odrestaurowana w latach 1995-1996. W zamku zwiedziliśmy małe muzeum, a następnie udaliśmy się do stojącego w jego pobliżu, XIV-wiecznego kościoła pw. św. Bartłomieja. W tym czasie, w środku świątyni trwały próby przed wieczornym koncertem Józefa Skrzeka, więc mieliśmy okazję posłuchać XVIII-wiecznych organów Andreasa Hildebrandta. Kościół jest konstrukcją trójnawową, z najstarszym, wydzielonym prezbiterium od wschodu i czworoboczną wieżą od północnego-zachodu. Wnętrze przykryte jest beczkowatym stropem. Ołtarz główny pochodzi z końca XVII wieku i przedstawia scenę ukrzyżowania na tle XVII-wiecznego Pasłęka. W nawach bocznych stoją ołtarze boczne, z XVII wieku w nawie lewej i nowszy w nawie prawej. Ambona pochodzi również z tego samego okresu. 36-głosowe organy wykonane zostały w latach 1717-1719 przez Andreasa Hildebrandta z Gdańska i odrestaurowane w latach 2010-2013.

Na sam koniec zostawiliśmy sobie żydowski cmentarz założony w I poł. XIX wieku na niewielkim pagórku, poza miastem. W czasie II wojny światowej cmentarz został zniszczony. Zachowało się na nim kilkanaście macew wykonanych głównie z piaskowca. Inskrypcje na nagrobkach zapisane są: na awersach w języku hebrajskim, a na rewersach w języku niemieckim, a daty wg kalendarza hebrajskiego i gregoriańskiego.

Po Pasłęku czekały na nas jeszcze dwie atrakcje: dom podcieniowy w Stegnach i pałac w Dawidach. Stegny i Dawidy są miejscowościami położonymi w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk, przy drodze wojewódzkiej nr 505 Pasłęk - Młynary. Piękną, drewnianą konstrukcję w Stegnach, zdobi ryglowa wystawka wspierana przez 5 kolumn z profilowanymi mieczami. Na belkach wystawki, od frontu widnieją inskrypcje z datą budowy. Tego typu domy spotykane są na Żuławach, dlatego też obiekt wzbudził nasze szczególne zainteresowanie.

WARTO ZOBACZYĆ